Rob Dunbar: Teòiridh, rannsachadh agus droch-fhaclan eile ann am poileasaidh agus planadh-cànain

Teòiridh, rannsachadh agus droch-fhaclan eile ann am poileasaidh agus planadh-cànain [Rob Dunbar] from UHI on Vimeo. (2010)

Ar chúla téarmaí – na focail is fearr (agus is measa sa Ghaeilge)

Ar chúla téarmaí – na focail is fearr (agus is measa sa Ghaeilge)

FRIOTAL: Beirt daltaí meánscoile a mhúin ceacht dár gcolúnaí faoi chúrsaí Gaeilge.

Antain Mac Lochlainn

Dé Céadaoin, Nollaig 17 2014

Daltaí as Pobalscoil Ghaoth Dobhair ar an scáileán mór agus ‘Gmail i nGaeilge’ á sholadh i mBaile Átha Cliath an tseachtain seo caite

Bualadh bos, agus strampáil cos, don mheitheal a chuir Gmail Gaeilge ar fáil dúinn agus é chomh seolta, so-úsáide is atá.

Agus tá moladh tuillte ag buaiteoirí an chomórtais a d’eagraigh Google i scoileanna dara leibhéal le teacht ar na focail ‘is fearr’ dá bhfuil sa Ghaeilge.

Fógraíodh na torthaí lá seolta an táirge nua i gceannáras Google agus b’aoibhinn liom mar a dhiúltaigh an dream óg don tseanaimsearthacht. ‘Sneachta’ a bhain comórtas den chineál céanna a reáchtáil RTÉ roinnt blianta ó shin. ‘Smugairle róin’ is ansa le hAire an Chúpla Focal.

An dá fhocal a thug an svae leo i gcomórtas Google? 

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

‘Gaelmail’ – leagan Gaeilge de Gmail seolta

‘Gaelmail’ – leagan Gaeilge de Gmail seolta

Fáilte mhór curtha roimh sheoladh leagan Gaeilge de Gmail i mBaile Átha Cliath inniu

Maitiú Ó Coimín (Déardaoin, Nollaig 11 2014)

Sheol Hector Ó hEochagáin leagan Gaeilge den chóras ríomhphoist Gmail i gceannáras Google i mBaile Átha Cliath inniu.

I láthair ag an seoladh bhí na haistritheoirí a chuir Gaeilge ar chomhéadan na seirbhíse ríomhphoist le bliain anuas.

Cuireadh tús leis an togra nua anuraidh nuair a sheol an tOllamh Kevin Scannell ríomhphost chuig Google ag fiosrú na bhféidearthachtaí maidir le logánú Gaelach a dhéanamh ar Google.

Tá cáil bainte amach ag an Ollamh Scannell i measc na nGael cheana féin mar gheall ar na héachtaí aistrithe atá déanta aige i dtaca le táirgí eile ríomhaireachta ar nós Adaptxt (an méarchlár don chóras Android) agus an comhéadan Gaeilge don bhrabhsálaí Firefox.

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

“Bhur gcéad fáilte chuig Leagan Cainte…”

Painéal Leagan Cainte (ó chlé):
Seosamh Ó Cuaig, Liam Mac Con Iomaire, Eibhlín Ní Mhurchú agus an tOllamh Dónall Ó Baoill.
Ina sheasamh: Seosamh Ó Braonáin, Léiritheoir an chláir.

“Bhur gcéad fáilte chuig Leagan Cainte…”

Tá closleabhar le foilsiú ar an gclár raidió Leagan Cainte chun cabhrú le daoine teacht isteach ar na gnéithe is tábhachtaí d’fhoghlaim na teanga.

Kevin Hickey

Dé hAoine, Nollaig 5 2014

Tá breis agus deich mbliana anois ann ó tháinig deireadh leis an gclár raidió iontach Leagan Cainte, a chraoltaí gach aon seachtain ar Raidió na Gaeltachta.

Plé ar chora cainte, focail, foghraíocht agus a bhfuil de dhifear idir na canúintí beo Gaeltachta a bhí sa chlár.

Phléití freisin na difríochtaí idir na canúintí agus an scríobh caighdeánach [...]

Tá cead faighte le tamall agam ó Raidió na Gaeltachta trascríobh a dhéanamh ar mhíreanna éisteachta ón gcéad séasúr den chlár i dtreo is gur féidir liom leabhar agus dlúthdhiosca a fhoilsiú amach anseo a bheadh ar aon dul le leithéidí Ó Bhéal an Bhab agus Seoda ár Sinsear.

Beidh míniú ar leaganacha canúnacha ann don té nach bhfuil aige ach an Caighdeán Oifigiúil agus ceachtanna foghraíochta i ngach ceann de na canúintí le haghaidh foghlaimeoirí ar gach leibhéal. (Molfar do léitheoirí canúint a roghnú).

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

Iompaireachd na Radch

Iompaireachd na Radch

Air Cuan Dubh Drilseach (An Dùbhlachd 5, 2014)

Rinneadh gàirdeachas mòr ris a’ chiad nobhail le Ann Leckie, Ancillary Justice, nuair a thàinig i a-mach an clò an-uiridh. Bha Ancillary Justice gu h-iongantach soirbheachail. Choisinn an nobhail na trì duaisean a bu mhotha ann am ficsean-saidheans ann an 2014: Duais Hugo, Duais Nebula agus Duais Arthur C. Clarke, agus a bharrachd air càileachd an sgrìobhaidh innte, rinneadh mòran iomraidh air a’ choltas eadar Ancillary Justice agus an t-opra-fàinis aig Iain M. Banks. Dhùisg an coimeas ri Banks m’ aire gu sònraichte, agus nuair a thàinig an darna nobhail aig Leckie a-mach o chionn greis, Ancillary Sword, ghabh mi an cothrom an dà nobhail a leughadh, tè mu sheachd.

Leugh an t-alt slàn

AN SEO 

_________________________

Tástáil curtha ar chúrsa Gaeilge Duolingo

Tástáil curtha ar chúrsa Gaeilge Duolingo

LÉIRMHEAS: Tá os cionn 143,000 ag foghlaim na Gaeilge ar Duo-lingo a bhfuil cúrsa Gaeilge saor in aisce curtha ar fáil anois mar aip acu. Ach an bhfuil aon mhaitheas ann?

Maitiú Ó Coimín

Dé Céadaoin, Nollaig 3 2014

Tá cúrsa foghlama Gaeilge anois ar fáil ar aip ag Duolingo, ceann de na hardáin foghlama teanga is aitheanta ar an ngréasán domhanda.

Go dtí seo, ní raibh teacht ar an gcúrsa Gaeilge ach ar shuíomh idirlín Duolingo amháin. Dar le Duolingo, tá 143,000 duine cláraithe leis an gcúrsa Gaeilge cheana féin. Tá an-rath go deo ar an gcúrsa Duolingo ó seoladh dhá bhliain ó shin é. 

D’ainmnigh Apple mar Aip na Bliana é agus is é sméar mullaigh an choráis Android é, dar le Google. Tá 39 dteanga ar fáil faoi láthair ar Duolingo agus 11 eile le teacht.

Scéal mór é cinnte go bhfuil an Ghaeilge anois ag Duolingo, ach an bhfuil aon mhaitheas ann? Rinne Tuairisc.ie tástáil air...

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

Ag gearán nó ag clamhsán?

‘AN LEON, AN BANDRAOI AGUS AN PRIOS ÉADAIGH’,
an saothar is déanaí a d’aistrigh ár gcolúnaí. B’fhearr leis féin an leagan ‘cóipeanna bolscaireachta’ seachas ‘cóipeanna promóisin’.

Ag gearán nó ag clamhsán?

FRIOTAL: An rud atá neodrach sa Bhéarla, seans go bhfuil sé diúltach sa Ghaeilge, a deir ár gcolúnaí.

Antain Mac Lochlainn

Dé Céadaoin, Nollaig 3 2014

Foilsitheoirí ar mian leo a gcuid foilseachán a phoibliú, is gnách leo ‘promotional copies’ a bhronnadh ar iriseoirí, le súil go ndéanfar léirmheas orthu nó go scríobhfar alt ina dtaobh. Tharla go raibh duine i dteagmháil liom le gairid ag iarraidh a fháil amach cén Ghaeilge a bheadh ar a leithéid. ‘Cóipeanna bolscaireachta,’ arsa mise, as maoil mo chonláin. Níor thaitin an freagra le mo dhuine, nó mheas sé gurb é an chiall atá leis ná ‘propaganda copies’. Ba é an deireadh a bhí air gur ghlac sé le treoir www.focal.ie agus bhaist ‘cóipeanna promóisin’ orthu.

Anois, níl mise ar an dream a bhíonn ag doicheall roimh fhocail iasachta, ach déanaim amach nach bhfuair ‘bolscaireacht’ a cheart anseo. Nuair a chluintear ‘propaganda’ músclaítear cuimhní ar an Tiarna Haw-Haw, ar Goebbels agus ar ‘Pravda.’

An iad na cuimhní céanna a mhúsclaítear in aigne duine ar chluinstin ‘bolscaireacht’ dó? Is deacair a rá nó bíonn a dtuiscintí féin ag daoine ar fhocail.

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

Agallamh le Alan Titley (2013)

Publiée le 2013-06-15
Alan Titley as Corcaigh a bheidh ag caint le Máirtín Tom Sheáinín ar an gclár seo. Tá aithne ar Alan mar léachtóir i gColáiste Phádraig, BÁC, agus mar scríbhneoir leis an Irish Times.

________________________

Agallamh le Pádraic Breathnach (2013)

Publiée le 2013-02-09
Is é Pádraic Breathnach as Maigh Cuilinn a bheidh ag comhrá le Máirtin Tom Sheáinín inniu. Labhróidh Pádraic faoina chuid scríbhneoireachta, faoina shaol ina léachtóir ollscoile i Luimneach agus faoin taisteal a dhéanann sé chuig áiteanna an-iargúlta ar nós na hÍoslainne agus Oileáin Alban. 

____________________

Agallamh le Susan Folan (2010)

Mise en ligne le 2010-09-26
Susan Folan ag cur síos ar an gcúrsa MA san Ateangaireacht in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh

__________________________

Agallamh le Tomás Mac Síomóin (2010)

Mise en ligne le 2010-09-26
Agallamh le Tomás Mac Síomóin, File, Fealsamh, Aistritheoir, Úrscéalaí...

____________________

Treasure Island – ór san aistriúchán

Treasure Island – ór san aistriúchán

LÉIRMHEAS: 

Luíonn an leagan Gaeilge de leabhar cáiliúil Robert Louis Stevenson go réidh leis an traidisiún dúchasach scéalaíochta. Níl an scéal casta agus coinníonn tú ort ag léamh.

Pol Ó Muirí

Dé Máirt, Nollaig 2 2014

Léigh mé an leabhar seo fadó, fadó i mBéarla mar Treasure Island. An léifinn arís é mura raibh an leagan Gaeilge seo, Oileán an Órchiste, ar fáil ó lámh an scríbhneora, Darach Ó Scolaí? Ní dóigh liom é. An bhfuil aithreachas orm gur léigh mé arís é? Níl, leoga. A mhalairt. Bhain mé sult as. Pléisiúr a bhí ann. Sin agat paradacsa an aistriúcháin ó Bhéarla go Gaeilge ag an léitheoir Gaeilge – an col sin le hábhar a thiontaítear ó Bhéarla – Béarla na banríona! – go Gaeilge.

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

Ian Rankin: Taghadh de Sgeulachdan Inspeactair Rebus

Fiosrachadh bho chùlaibh an leabhair:

     

Thàinig an taghadh seo de sgeulachdan eucoir Ian Rankin às na cruinnichidhean aige A GOOD HANGING (1992) agus BEGGARS BANQUET (2002). Clàradh, Mallachd Dean, A’ faicinn Rudan, Auld Lang Syne agus Club nam Fear-uasal – agus Freagairt Ceàrr, Balla-ciùil, Uinneag a’ Chothruim, Bitheamaid Geanach agus Thadhail Cuideigin air Eddie. Ann an naoi de na sgeulachdan tha rannsachadh le Inspeactair John Rebus. An aon sgeulachd anns nach eil Rebus ’s e ‘Thadhail Cuideigin air Eddie’. A rèir Ian Rankin, tha an sgeulachd sin mu mhodh-obrach nam poileas: “Tha murtair innte, chaidh cuideigin a mhurt agus tha car san deireadh.”

Tha Tormod MacGill-Eain ainmeil fad is farsaing mar-thà na sgrìobhadair ealanta ann am Beurla is ann an Gàidhlig. ’S e fianais ùr nodha air a bhuadhan a tha san eadar-theangachadh seo air obair sgrìobhadair barraichte eile. A thuilleadh air sin fhuair e coingheall o Ruaraidh Mac an t-Saoir, duine òg a tha an geall air an aon cheann-uidhe ris fhèin a ruigheachd. Tha a’ Ghàidhlig aca dìleas do bhrìgh na Beurla bheothail aig Ian Rankin: fad na h-ùine a’ seachnadh cruth doilleir. Tha Tormod MacGill-Eain gu mòr ri mholadh; dà chànan a tha cho eadar-dhealaichte is a tha a’ Beurla is a’ Ghàidhlig agus an tionndadh cho soirbheachail. Tha sinn uile fada na chomain (Iain MacAonghais)

____________________________________

Cén Ghaeilge ar ‘right-hand man’ ach ‘giolla gualainne’?

Cén Ghaeilge ar ‘right-hand man’ ach ‘giolla gualainne’?

FRIOTAL: Tá neart le foghlaim ó fhoinsí ar ligeadh dóibh dul as cló, a deir ár gcolúnaí.

Antain Mac Lochlainn 

(Dé Céadaoin, Samhain 26 2014)

Guím borradh agus bua ar an eagraíocht nuabhunaithe, Aontas na Scríbhneoirí Gaeilge. Dá mba fúmsa a bheadh sé cnuasainm a chumadh ar scata scríbhneoirí, ní hé ‘aontas’ is túisce a rithfeadh liom, ach cé a shéanfadh go gcaithfimid, anois nó riamh, an fód a sheasamh don teanga scríofa? Ar cheann de mholtaí an Aontais tá ‘aistritheoirí agus eagarthóirí a oiliúint chun ábhar atá as cló le fada, bunleabhair agus aistriúcháin, a sholáthar sa nualitriú ar líne.’

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

FÍSEÁN – Alan Titley faoi agallamh

Labhraíonn Alan Titley ar a leabhar nua ‘An Bhean Feasa’, scéal ‘Goody Glover’, bean Éireannach a crochadh chun báis ar chúis asarlaíochta sa seachtú haois déag agus nár labhair ach Gaeilge le linn a trialach, an chéad tagairt atá againn don teanga i Meiriceá thuaidh.

___________________

Gregory Campbell DUP: Acht Teanga curtha ar ‘pháipéar leithris’

Gregory Cambell ón DUP

Acht Teanga curtha ar ‘pháipéar leithris’ ag Campbell

Ní ghéillfidh an DUP ‘go deo’ don éileamh ar Acht Teanga ó thuaidh, a deir Gregory Campbell, a thosaigh a óráid agus pota iógairt ina lámh aige mar fhrapa

Seán Tadhg Ó Gairbhí, Samhain 22 2014

Níl san Acht Teanga don Tuaisceart atá á lorg le fada ag pobal na Gaeilge ach éileamh ar ‘liosta aislingeach’ arb ionann é agus ‘páipéar leithris’, dar le Gregory Campbell ón DUP.

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

FRIOTAL: Ar chaill tú do chiall, literally?

Ba cheart aitheantas a thabhairt do na bríonna nua 
a ghreamaíonn d’fhocail sa teanga bheo.

Antain Mac Lochlainn

Dé Céadaoin, Samhain 19 2014

‘Bíonn craoltóirí cumasacha Gaeltachta ag caint ar ‘coinníollacha aimsire’ agus ‘coinníollacha imeartha’ san áit a mbeadh ‘weather conditions’ agus ‘playing conditions’.’ 
Pictiúr: Photocall Ireland

Ceist: má tá focal á úsáid ‘go mícheart’ ag pobal teanga, an féidir a mhaíomh go bhfuil sé mícheart níos mó?

Léigh an chuid eile den alt seo

_____________________

‘Béarla amháin’ ó Aer Lingus

‘Béarla amháin’ ó Aer Lingus

- Freagra sa deireadh tar éis cúig lá de cheisteanna ó Ghaeilgeoirí ar Twitter faoin easpa seirbhíse Gaeilge ar shuíomh idirlín an aerlíne náisiúnta.

Maitiú Ó Coimín, Dé Máirt, Samhain 18 2014

Níl aon phlean ag Aer Lingus an Ghaeilge a chur leis an rogha teangacha ar a suíomh idirlín.

Thug an aerlíne an méid sin le fios inné tar éis cúig lá de cheisteanna ó Ghaeilgeoirí ar Twitter faoin easpa seirbhíse Gaeilge ar a suíomh.

Léigh an chuid eile den alt seo

__________________

Mícheál Ó Ruairc faoi agallamh

DAMBATHEANGA agus ‘scríbhneoireacht na Gaeilge gan treoir’

Mícheál Ó Ruairc faoi agallamh ag Tuairsic.ie agus blaisín dá shaothar á léamh aige as a chnuasach filíochta ‘Dambatheanga’, a bhuaigh an chéad duais i gCómórtas Filíochta an Oireachtais 2014. Cnuasach dátheangach atá sa bhailiúchán dánta ‘Dambatheanga’, foilsithe ag Arlen House, a dhíríonn ar staid na teangan sa lá atá inniu, chomh maith le dánta pearsanta. Seo an chéad chnuasach ag an fhile, gearrscéalaí agus úrscéalaí ó cheantar an Leitriúigh i gCiarraí ó 2001 ann.

Méabh Ní Thuathaláin (Samhain 16 2014)

____________________________________

Interstellar: Nolan dulta amú sa spás

Interstellar

Stiúrthóir: Christopher Nolan

Cliar: Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Mackenzie Foy, John Lithgow, Michael Caine, Matt Damon.

Nolan dulta amú sa spás

Bheadh braon faoin bhficail nó céim sa réaltfhisic ag teastáil le sásamh iomlán a bhaint as an scannán is déanaí le Christopher Nolan.

Breandán M Mac Gearailt (Samhain 14 2014)

Taibhsítear dom ar uairibh gurb í an chloch is mó ar phaidrín an Nuallánaigh nuair a bheireann sé ar an gceamara ná míobhán a chur ar an lucht féachana.

Ba shaothar cumasach, casta, cliste é Momento (2000) a chuaigh i bhfeidhm ar mhórán agus a raid Nolan i lár an aonaigh, ach bhí ort a bheith ar do bharraicíní nó bhí an scéal imithe sa bhfraoch ort.

In ainneoin bhuaicphointí Inception (2010), bhí go leor daoine ag tochas a gceann ina dhiaidh agus fonn orthu lámh a síneadh i dtreo na Cliff Notes.

Bhí sé rite le brothall agus an lucht féachana fágtha ina staicíní áiféise.

Tá iomaire an mhearbhaill á threabhadh arís aige anseo.

Leigh an chuid eile den alt seo

________________________

Isaac Asimov: An Fhondúireacht

An Fhondúireacht

Isaac Asimov a scríobh, 

Panu Petteri Höglund a d’aistrigh go Gaeilge

First edition, 2014. 

Maisiúcháin le Mathew Staunton.

 Cathair na Mart: Evertype. ISBN 978-1-78201-080-7 

(paperback), price: €11.95, £10.95, $15.95.

Áirítear Isaac Asimov, an "Dea-Dhochtúir", ar chlasaicigh mhóra an fhicsin eolaíochta. Ba iad na Scéalta Róbataice agus na Scéalta Fondúireachta an dá mhórshraith a tháinig óna pheann bisiúil. Rugadh sa Rúis sa bhliain 1920 é, ach ní raibh ann ach tachrán buachalla nuair a chuaigh an teaghlach ar imirce go dtí na Stáit Aontaithe. Giúdaigh Rúiseacha ab ea a mhuintir, agus ba í an Ghiúdais (canúint Gearmáinise na nGiúdach in Oirthear na hEorpa) a theanga dhúchais. Bhain sé amach céim sa bhithcheimic, agus bhí sé ina Ollamh Cúnta le Bithcheimic in Ollscoil Boston tráth. Ba iad na scéalta ficsin eolaíochta a thabhaigh clú domhanda dó áfach. Fuair sé bás i Nua-Eabhrac sa bhliain 1992 i ndiaidh dó an SEIF a tholgadh ó fhuilaistriú truaillithe.

  Is é Hari Seldon an matamaiticeoir is mó le rá ar fud Bhealach na Bó Finne, agus é tar éis an mhatamaitic, an tsíceolaíocht agus an scríobh staire a chumasc in aon bhrainse réabhlóideach eolaíochta - an tSíceastaraíocht, a cheadaíos dó todhchaí an chine dhaonna a oibriú amach roimh ré. Is é is toradh dá chuid taighde, áfach, go bhfuil Impireacht na Bó Finne, an impireacht shaibhir shíochánta a chuimsíos an réaltra go léir, le titim as a chéile roimh i bhfad, agus cogaí beaga suaracha idir ríthe cúigiúla agus tiarnaí áitiúla le teacht in áit na sean-bhuansíochána. Caithfidh Seldon Fondúireacht a bhunú ag ceann an réaltra le hoidhreacht na heolaíochta a thabhairt slán trí chéadta bliain na barbarthachta.

  Tháinig na scéalta faoi Phlean Seldon agus faoin bhFondúireacht i gcló an chéad uair sna 1940idí ar an iris Astounding Science Fiction, agus foilsíodh faoi chlúdach leabhair iad sna 1950idí. Fuair a lán scríbhneoirí ficsin eolaíochta inspioráid ó na scéalta seo ó shin i leith, agus is cuid de dhúshraith an tseánra iad inniu. Mar sin tá sé thar am iad a chur ar fáil as Gaeilge.

  Scríbhneoir Gaeilge agus aistritheoir gairmiúil ón bhFionlainn é Panu Petteri Höglund a chaith na blianta fada ag déanamh dianstaidéir ar scríbhinní Gaeilge na Gaeltachta idir litríocht agus bhéaloideas. Bhain sé amach céim sa léann Ghearmánach, Pholannach agus Rúiseach ó Åbo Akademi (Ollscoil Sualainnise na Fionlainne), agus chuir sé Fionlainnis ar cheithre leabhar Íoslainnise nuair a bhí sé óg. Tá sé meáite ar lón léitheoireachta a sholáthar do lucht na Gaeilge a shásós na héilimh is airde amuigh. Tháinig ceithre leabhar próis i gcló uaidh cheana féin, mar atá, Sciorrfhocail (2009 - úrscéilín agus scéalta), An Leabhar Nimhe (2012 - gearrscéalta uafáis in aithris ar Howard Phillips Lovecraft), An Leabhar Craicinn (2013 - gearrscéalta) agus An tSlaivéin (2013 - úrscéal faoi Oirthear na hEorpa).

______________________

C.S. Lewis: An Leon, An Bandraoi, agus an Prios Éadaigh

"Aistriúchán gleoite le hAntain Mac Lochlainn ar shaothar cáiliúil C.S. Lewis"

An GÚM, Baile Átha Cliath 2014

_______________________

Síle chaoch, Dónall na gealaí agus Tadhg Ó Rodaí

Síle chaoch, Dónall na gealaí agus Tadhg Ó Rodaí

Ní hamháin go mbaineann nathanna le teangacha ar leith, ach is léiriú ar cheantair, ar chanúintí agus ar phobail áirithe iad chomh maith.

Katie Ní Loingsigh

Dé Luain, Samhain 10 2014

Síle: Dhein sé Síle chaoch de, he out‑argued him, made a fool of him, beat him blind. (Dineen 1927, lch. 1343).

Cérbh í Síle chaoch, cad ina thaobh a raibh sí caoch agus an maireann sí go fóill?

In ainneoin na gceisteanna úd, ní hí Síle amháin atá i mbéal an phobail – tá Tadhg an dá thaobh againn (a two‑faced person), Dónall na gealaí (the man in the moon) agus Dónall na gréine (happy-go-lucky person) mar aon le Tadhg Ó Rodaí (Mr. so-and-so), Tadhg an mhargaidh (the man in the street), bodhaire Uí Laoghaire (feigned deafness) chomh maith. Nathanna cainte a thugtar ar na frásaí seasta sin uile.

Leigh an chuid eile den alt seo

____________________________

An Chatalóin: mothúcháin agus meáin chumarsáide

An Chatalóin: mothúcháin agus meáin chumarsáide

Dá mbeadh John Walsh ag brath ar chraoltóirí náisiúnta na hÉireann agus na Breataine chun teacht ar anailís agus scagadh ar ‘Lá na Rannpháirtíochta’ sa Chatalóin inné bheadh fuar aige. Mar sin is ag faire theilifís phoiblí na Catalóine a thug sé an oíche aréir agus na torthaí ag teacht isteach.

John Walsh (Dé Luain, Samhain 10 2014)

Dá mbeinn ag brath ar chraoltóirí náisiúnta na hÉireann agus na Breataine chun teacht ar anailís agus scagadh ar ‘phróiseas rannpháirtíochta’ na Catalóine inné, bheadh fuar agam.

Níor craoladh smid ar chláracha nuachta an BBC tráthnóna aréir mar gheall ar scéal na Catalóine lena raibh d’aird acu ar Dhomhnach Cuimhneacháin na bPoipíní.

Níor luadh an scéal ar phríomhchlár nuachta RTÉ ach an oiread.

Ligh an chuid eile den alt seo

____________________________

Irisleabhar na Gaedhilge á dhigitiú

Irisleabhar na Gaedhilge á dhigitiú

Leagan digiteach den irisleabhar ceannródaíoch Irisleabhar na Gaedhilge le seoladh roimh Cháisc na bliana 2016.

Maitiú Ó Coimín (Samhain 5 2014)

Tá maoiniú €35,000 curtha ar fáil ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta d’Acadamh Ríoga na hÉireann chun Irisleabhar na Gaedhilge, a foilsíodh den chéad uair sa bhliain 1882, a dhigitiú.

Cuirfear an tionscnamh i gcrích roimh Cháisc 2016.

Leigh an chuid eile den alt seo

________________________

Breandán Ó Buachalla agus An Aisling

Mise en ligne le 2010-05-24

_________________________

Dooyeweerd: Cha tèid càil air chall ann an Crìosd

Jan Davidsz. de Heem, "Triopall le Blàthan is Measan"

     Cha tèid càil san t-saoghal Dia-àicheil seo air chall ann an Crìosd. Chan eil pàirt sam bith de fhànas, chan eil beatha thìmeil sam bith, chan eil gluasad tìmeil no lùths tìmeil, chan eil cumhachd, gliocas, maise, gràdh, creideamh no ceartas sam bith as urrainn dhan t-saoghal pheacach a chùmail mar shealbh aige fhèin as aonais Chrìosd....Tha e gu tur taing do ghràs coitcheann Dhè ann an Crìosd gu bheil meadhanan sam bith air am fàgail san t-saoghal thìmeil a chur an aghaidh neart sgriosail nan eileamaidean a fhuair ma sgaoil; gu bheil meadhanan ann fhathast a bhith strì an aghaidh galair, gu bhith bacadh thinneasan-inntinn, gu bhith cur smaoineachaidh loidsigich an gnìomh, gu bhith sàbhaladh leasachaidh chultaraich bho dhol sìos ann am buirbe mi-chneasta, gu bhith ag altram cainnt, gu bhith gleidheadh comas a' chonaltraidh shòisealta, gu bhith seasamh an aghaidh mi-cheartais, agus mar sin air adhart. Tha na nithean uile seo mar thoradh air obair Chrìosd, fiù 's mas do nochd E air an talamh. Bhon toiseach sheall Dia air A chruitheachd leagte ann an solas an t-Slànaigheir."

(Herman Dooyeweerd, A New Critique of Theoretical Thought, Vol II p 34)

____________________

‘Googly Gaeilge’ agus ‘Bí uisce cliste’

‘Googly Gaeilge’ agus ‘Bí uisce cliste’

FRIOTAL – Is é an donas ar fad mar atá Google Translate i ndiaidh greim gnáis a fháil ar eagraíochtaí na hearnála poiblí. Dar leo gur Dia a chuir chucu an bréagán seo le go mbeidh siad ábalta tic a chur i mbosca an dátheangachais

Antain Mac Lochlainn (Deireadh Fómhair 30 2014)

Is é mo laoch Ivan Connaughton, iarrthóir Fhianna Fáil san fhothoghchán i Ros Comáin/Liatroim Theas. Chuir fuarchúis agus faillí an Rialtais a oiread sin feirge air gur chuir sé peann le pár, nó méar le méarchlár, agus chuir a racht de go fileata:

Tá an teanga neamhaird a léiríonn an easpa measa críochnaithe tá sé ar siúl i ag an rialtas. Mar shampla, a cheapadh mar Aire Gaeltachta Joe McHugh, TD, nach bhfuil líofa sa Ghaeilge, bhí nach bhfacthas riamh roimhe.

Gearán faoi lagchumas Gaeilge a scríobhadh i mBéarla (is cosúil) is a cuireadh trí inneall aistriúcháin Google – is i ré na hiar-íoróine a mhairimid gan amhras.

Leigh an chuid eile den alt seo

________________________

Ionsaí Ottawa: ‘Athraíonn seo beagnach achan rud’

Ionsaí Ottawa: 
‘Athraíonn seo beagnach achan rud’

I ndiaidh eachtraí an lae inniu i gCeanada tá an phríomhchathair ina cíor thuathail go fóill. 

Tuairisc ó Ottawa.

Aralt Mac Giolla Chainnigh 

(Dé Céadaoin, Deireadh Fómhair 22 2014)

Tá tuairisceoirí de chuid Bhardas Chraolachán Cheanada (CBC, Canadian Broadcasting Corporation) ag maíomh anocht go “n-athraíonn sé seo beagnach achan rud”.

Ag 9:52 r.n. inniu léim fear óg amach as gluaisteán i lár na cathrach, agus scaoil sé urchar trí bhrollach garda ag séadchomhartha cogaidh i gceantar Chnoc na Parlaiminte.

Fuair an garda bás san ospidéal go luath ina dhiaidh.  Rith an fear gunna ansin go gluaisteán eile, agus thiomáin sé leathchiliméadar siar go Tithe na Parlaiminte.  Bhrúigh sé a bhealach isteach trí dhoras iontrála  a bhí faoi dhianslándáil, agus lámhaigh garda agus duine eile sular mharaigh an Sáirsint Eagair...

Leigh an chuid eile den alt seo

__________________________

Beart de réir briathair is gá a dhéanamh

Beart de réir briathair is gá a dhéanamh

Ní fiú tada ‘ fearg’ na nGael má chaitear ar na meáin shóisialta nó ar stól an bheáir í. Stopaimis ag gearán nach n-aithníonn an Stát muid nuair nach n-aithníonn muidne muid féin – agus fágaimis Ballydavid, Spiddle agus Gortahurk san áit chéanna ar fhág muid Kingstown, Philipstown agus Maryborough.

Maitiú Ó COIMÍN (Deireadh Fómhair 22 2014)

Tharraing an dá alt a d’fhoilsigh Tuairisc.ie ar thorthaí phobalbhreith Millward Brown inné go leor cainte ar na meáin shóisialta agus, go deimhin, ar na meáin thraidisiúnta. An t-alt a léirigh go raibh sé i gceist ag an Aire Iompair, Paschal Donohoe, ‘athbhreithniú’ a dhéanamh ar chinneadh a réamhtheachtaí go gcuirfí an Ghaeilge ar comhchéim leis an mBéarla ba mhó a tharraing aird na ndaoine – agus bhíodar ar buile faoi.

Lasadh Twitter agus Facebook le fearg na nGael faoin gcinneadh seo agus caitheadh go leor ama ag cáineadh an Rialtais agus ag tabhairt amach.

Ach i ndeireadh na dála, ní fiú tada an fhearg seo má chaitear ar na meáin shóisialta nó ar stól an bheáir í. Ach sin an cur chuige atá ag formhór na nGael: ag gearán go glórach agus ansin ag suí ar a dtóin gan mórán eile a dhéanamh. Mar a dúirt an fear fadó, beart de réir briathair is gá a dhéanamh.

Leigh an chuid eile den alt seo

_____________________

Guthán cliste Anne Frank

Guthán cliste Anne Frank

Ní comhtharlúint é go bhfuil an focal ‘líon’ san fhocal ‘idirlíon’.

Alex HIJMANS (Deireadh Fómhair 22 2014)

Cuimhním go rialta ar thaispeántas idirghníomhach ar fhreastail mé air ag ionad Anne Frank in Amsterdam i samhradh na bliana 2008. Ní faoin Uileloscadh a bhí an taispeántas sealadach seo, ach faoi shaoirse phearsanta an duine.

Mar chuid den taispeántas, bhí ar an lucht féachana vótáil i bhfábhar nó i gcoinne ráiteas áirithe a teilgeadh ar scáileán mór. Bhí an vótáil discréideach go maith, le cnaipí nach bhfeicfeadh do chomharsana. Cúpla soicind i ndiaidh na vótála, teilgeadh an toradh ar an scáileán.

Seans nach bhfuil áit níos fearr ar chlár na cruinne ná ionad Anne Frank chun teacht ar thuairim choitianta dhomhanda faoi cheisteanna conspóideacha an tsaoil.

...Seo ceann de na ráitis a cuireadh os comhair an lucht féachana randamach, idirnáisiúnta seo an lá ar thug mé féin cuairt ar an taispeántas:

‘Ba cheart geataí fíorúla (virtual gates) a chur i bhfeidhm ag imeall na gcathracha móra a choinneodh súil ar gach duine a théann isteach agus amach.’

Vótáil mé féin i gcoinne an ráitis, ach vótáil seasca faoin gcéad den slua – tuairim is leathchéad duine a bhí i láthair – ina fhábhar. Arís is arís eile, bhí céatadán ard den slua sásta sciar suntasach dá saoirse phearsanta a ghéilleadh ar mhaithe lena sábháilteacht.

Leigh an chuid eile den alt seo

__________________________

Gaeilge+Gàidhlig = Eadar-Ghaeilg?

Pléann Ciarán Dunbar na féidearthachtaí maidir le droichead tuisceana a thógáil thar Shruth na Maoile, agus fiafraíonn sé an féidir canúint, lena mbeadh aon duine in ann gach Gael eile a thuiscint, a thógáil?

“Gaedhilg Cho-Choitcheann? An urrainn/féidir dóigh scríobhaidh/scríobhtha Gaedhilge bh(e)ith ann a thuig(f)eas Éireannaich agus Albannaich? Tha barail/baramhail agam mun/fán chúis, ach chan eil me deiseil/réidh fhasast/go fóill airson am foillseachadh/lena bhfoillsiughadh.”

Tá an friotal cainte thuas tógtha ó shuíomh idirlín an Dr. Ciarán Ó Duibhín atá ina shaineolaí ar Ghaeilge Uladh agus ar Ghaeilge na hAlban araon. Ó léigh mé an ráiteas sin den chéaduair, is iomaí uair a rinne mé mo mhachnamh ar an cheist chéanna.

...Mar sin de, arbh fhéidir ‘Eadar-Ghaeilg’ a chruthú idir an Ghaeilge agus an Ghàidhlig?Go dtí seo níl an oiread daoine ar an eolas faoin choincheap, agus roinnt daoine ar luaigh mé leo é measartha diúltach faoi, ach cha raibh sé i gceist agam caitheamh anuas ar chanúint ar bith – bhí mé ag smaoineamh ar dhroichead tuisceana a thógáil.

Léigh an tAlt iomlán

ANSEO

NÓS

____________________

An tAontas Eorpach ag lorg aistritheoirí Gaeilge

Wiki

An tAontas Eorpach ag lorg aistritheoirí Gaeilge

Tá dea-scéala ann d’aistritheoirí Gaeilge. Tá Ard-Stiúrthóireacht Aistriúcháin an Choimisiúin Eorpaigh ag iarraidh aistritheoirí a earcú ar chonarthaí sealadacha a mhairfidh trí bliana ar a mhéad. Sa Bhruiséil a bheidh na haistritheoirí ag obair. Foilsíodh an Glao ar Iarratais Dé Luain an 6 Deireadh Fómhair 2014 agus tá go dtí an Aoine an 14 Samhain 2014 ag daoine chun iarratas a chur isteach.

Tá dálaí maithe oibre agus tuarastal an-mhaith (breis agus €4000 sa mhí) ag gabháil le post mar aistritheoir sa Choimisiún Eorpach.

Is í an Bhruiséil ardchathair na hEorpa. Tá sí faoi fhad uaire go leith den Fhrainc agus den Ísiltír. Ní fada uaithi Lucsamburg ná an Ghearmáin ach a oiread, agus an té ar maith leis an traein mhear ní fada uaidh Londain. Tá seirbhís laethúil eitiltí díreacha idir Aerfort Bhaile Átha Cliath agus an Bhruiséil.

Cathair ilteangach, ilchultúrtha is ea an Bhruiséil. Thar aon ardstiúrthóireacht eile sa Choimisiún is é a dhála céanna sin ag Ard-Stiúrthóireacht an Aistriúcháin é, tharla go bhfuil lucht labhartha 24 theanga oifigiúla an Aontais Eorpaigh, agus tuilleadh, cruinn in aon ardstiúrthóireacht amháin. Parthas is ea é ag an té ar suim leis teangacha.

Luaitear sa Ghlao ar Iarratais na cáilíochtaí a chaithfidh bheith ag iarrthóirí. Bheadh taithí ar an aistriúchán (taithí a bhfuil fianaise uirthi), cáilíochtaí i dteangacha nó cáilíochtaí san aistriúchán, ina mbuntáiste; ach ní gá d’iarrthóirí cáilíochtaí acadúla san aistriúchán a bheith acu.

Iad siúd a bhfuil mianach aistritheora iontu, moltar dóibh an Glao ar Iarratais thíos a léamh.

Ní foláir na hiarratais bheith istigh faoin Aoine an 14 Samhain 2014.

An glao ar iarratais:

http://ec.europa.eu/dgs/translation/workwithus/staff/temporary/documents/call_temporary_translator_irish_ga.pdf

Tuilleadh eolais:

Físeán – spléachadh ar shaol an aistritheora sa Choimisiún Eorpach: https://www.youtube.com/watch?v=nkEJza_pd0o

Facebook: https://ga-ie.facebook.com/aistritheoir

Twitter: @translatores https://twitter.com/translatores (#aistritheoir)

bunleagan

____________________________